Patronlar 'özelleşsin' diyor

TEPAV tarafından yapılan ve patronları konu alan bir araştırma, mesleki eğitimin özelleştirilmesi sürecinin ardında kimin çıkarının yattığını gözler önüne seriyor.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) Türkiye genelinde yaptığı “İşgücü Piyasası İhtiyaç Analizleri” çalışmasının sonuçlarına göre, patronların yarısı “çalışanların yetersiz olduklarını” düşünürken, tamamına yakını da mesleki eğitimin işsizlik sorunun çözeceğini düşünüyor.
Mesleki eğitimin özelleştirilmesi yönündeki çaba ve girişimleriyle bilinen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından kurulan Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) işbirliğiyle hazırlanan araştırma, mesleki eğitimle işsizlik arasında da bağ kurarak “iş var, kalifiye insan yok” aldatmacasına da dayanak sunuyor.
“İşlerine hakim değiller”
Kamu ile özel sektör arasında “BECERİ’10” sloganıyla yürütülen “Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Projesi” kapsamında yapılan çalışmanın sonuçlarına göre, firmaların yüzde 49’u çalışanlarının genelinin işine hakim olmadığını belirtti.
19 ilde 5 bine yakın patronla yapılan görüşmelerle hazırlanan çalışmaya göre firmalar, sıkıntının kaynağında “yetersiz mesleki eğitim”in olduğunu söyledi.

Çalışma Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mersin, Samsun, Tekirdağ ve Trabzon’da gerçekleştirildi. TEPAV, firmalarla yüz yüze yapılan anketleri illerdeki Odalar ve ilgili Türkiye Sektör Meclisleri’yle birlikte gerçekleştirdi.
“İşsizlik sorununa da çare”
Çalışmanın bir diğer sonucuna göre, mesleki beceri eğitimlerinin işsizlik sorununun çözümünde etkili olacağını dile getiren firmaların oranı ise yüzde 87 oldu.
Çalışmadan, “işsizliğin nedeni mesleki beceri yokluğudur” şeklinde çıkan bu sonuç, öte yandan, kriz döneminde işsiz kalan kalifiye işçileri açıklamaktan uzak kalıyor.
Meyvesi patrona, yükü kamuya
Araştırma, Koç Holding tarafından başlatılan “Meslek Lisesi Memleket Meselesi” kampanyasının ardından, patronların mesleki eğitimi özelleştirme yolunda aldıkları mesafeyi de gözler önüne seriyor.
Nitekim araştırma, TOBB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve TOBB ETÜ arasında yürütülen UMEM Projesi kapsamında açılacak meslek edindirme kurslarının oluşturulması açısından önem taşıyor. Buradan çıkacak ihtiyaçlara göre işsizlere yönelik olarak kurslar açılması planlanıyor.
Öte yandan daha geniş planda bakıldığında çalışmanın, mesleki eğitimin tamamen özel sektör ihtiyaç ve inisiyatifine terk edilmesi yönündeki sürecin bir parçası olduğu görülüyor. Hatırlanacağı üzere Çalışma Bakanlığı Müsteşarı Birol Aydemir, geçtiğimiz günlerde açıkladığı bir pilot projeyle endüstri meslek liselerini özel sektöre devredeceklerini net biçimde açıklamıştı.
Okullarda, Milli Eğitim, Sanayi ve Ticaret Odaları ile Çalışma Bakanlığı’nın olduğu üçlü bir yönetim modeline geçileceğini söyleyen Aydemir, “Meslek liselerindeki teçhizatın yenilenmesi ve okul saatinden sonra sanayi ve ticaret odalarının açacağı kurslara; meslek liselerinin işverene, özel sektöre devri için pilot proje olarak bakıyoruz” diye konuşmuştu.
Devletin artık meslek liselerinden çıkması gerektiğini savunan Aydemir, yeni uygulamanın 81 ile yayılacağını ve sanayicinin aradığı elemanı meslek lisesinde yetiştireceklerini açıklamıştı.
Hükümetin önünü açtığı mesleki eğitimdeki özelleştirme süreci, normal koşullarda özel sektörün yüklenmesi gereken işgücü eğitim maliyeti yükünü kamuya yüklüyor olması nedeniyle tepki topluyor. Ayrıca, bu yolla yaratılacak “eğitim piyasası”ndan pek çok özel eğitim şirketinin de nemalandırılacağı tahmin ediliyor.
Özelleştirmeyle birlikte, mesleki eğitimde kamu planlamasının koşulları ortadan kalkarken, mevcut haliyle tamamen işveren lehine düzenlenmiş olan ve çoğu durumda “ücretsiz işgücü” niteliği taşıyan staj uygulamalarının patronlar lehine genişletilmesi de hedeflenenler arasında yer alıyor.